Worker's Resort

SHARE

Gần đây, tại văn phòng hay các khu Coworking, ngày càng có nhiều nơi nỗ lực trong việc xây dựng cộng đồng sáng tạo để thúc đẩy sự hợp tác của người lao động và đưa ra những dịch vụ, sản phẩm mới. Tuy nhiên, cũng không phải dễ dàng để hình thành những cộng đồng này. Trong bài viết kỳ này, chúng tôi sẽ trình bày về việc hình thành cộng đồng giúp nảy sinh sự đổi mới từ nơi mà tác giả đã ghé thăm – Berlin, Đức.

Berlin hiện nay là thành phố startup đầy sức sống. Berlin có nền văn hóa khởi nghiệp có thể sánh ngang với Pari hay London tại châu Âu, bạn có thể bắt gặp khu Coworking ở bất kì con phố nào. Tại sao sân khấu khởi nghiệp lại là Berlin ? Lí do chúng tôi chọn thành phố này là vì Berlin thật sự xuất sắc trong việc xây dựng cộng đồng thực hiện hành động.

Chúng tôi sẽ chia nội dung đưa tin từ Berlin thành 2 bài viết với chủ đề “Hình thành cộng đồng như thế nào để thúc đẩy sự học hỏi và khuyến khích các thành viên”. Trong phần đầu tiên, chúng tôi sẽ đề cập đến nền tảng văn hóa của Berlin dựa trên câu chuyện về 2 cộng đồng tại đây.

Bối cảnh cho sự phát triển cộng đồng tại Berlin

Tôi sẽ giải thích đơn giản bối cảnh tập trung nền tảng hình thành cộng đồng tại Berlin cùng với tình hình startup và Coworking tại đây.

Berlin là thành phố startup lớn thứ 3 tại châu Âu sau London và Pari. Trong báo cáo tổng hợp cộng đồng công nghệ châu Âu (Global Startup Ecosystem Report – GSER) năm 2019, Berlin luôn thuộc top 10 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp trong 5 năm. Là thành phố tổ chức hội nghị công nghệ lớn nhất châu Âu “Tech Open Air” với chủ đề đổi mới, hàng năm Berlin đã thu hút được rất nhiều startup của châu Âu và Trung Đông. Ngoài sự tăng trưởng đó, hệ sinh thái khởi nghiệp hàng đầu của EU là London đang rung chuyển bởi BREXIT. Từ tình hình đó, Berlin cũng thu hút được sự quan tâm lớn từ thung lũng Silicon – cái nôi khởi nghiệp.

Bối cảnh để Berlin trở thành thành phố startup có mối liên quan lớn đến lịch sử. Sau thế chiến thứ 2, thành phố này phải trải qua thời kì hỗn loạn kéo dài cho đến khi bức tường Berlin sụp đổ năm 1989. Berlin là một thành phố nghèo của người Hồi giáo so với các thành phố khác như Frankfurt – thành phố tài chính hỗ trợ nền kinh tế của Đức, Munich – nơi có ngành công nghiệp ô tô mạnh và Hamburg – có lịch sử vận tải lâu đời trong sản xuất máy bay và tàu thủy.

Là một thành phố vật giá rẻ và nhiều tòa nhà trống nên có rất nhiều nghệ sỹ trong và ngoài Đức đã đến sống tại đây, và hình thành một nền văn hóa độc đáo, phát triển trong lĩnh vực nghệ thuật và âm nhạc. Dù vẫn còn lại bầu không khí hỗn loạn nhưng Berlin tự hào là thành phố với tính quốc tế cao khi có tới trên 710.000 người nước ngoài sinh sống vào năm 2017 (*1) và tiếng Anh cũng được sử dụng tại đây. Nó đã trở thành một thành phố đầy hấp dẫn đối với rất nhiều startup trên thế giới. Có thể kể ra SoundCloud nổi tiếng trong dịch vụ chia sẻ file âm thanh như là đại diện tiêu biểu cho startup sinh ra từ thành phố này.

*1 Từ Tài liệu cơ quan thống kê Berlin – Brandenburg

Tại thành phố nuôi dưỡng hệ sinh thái startup thì thị trường Coworling space đương nhiên cũng sẽ hoạt động mạnh. Kể từ năm 2005 khi Sankt Oberholz – thương hiệu lâu đời trong giới Coworking Space tại Đức – mở không gian đầu tiên trong nước, ta có thể bắt gặp rất nhiều “Coworking cafe” với cảm giác như một quán Cafe ở trong thành phố Berlin mà trung tâm là quận Mitte.

Hiện nay nó đã trở thành nơi mà rất nhiều người lao động của nhiều doanh nghiệp bất kể quy mô hay quốc tịch sử dụng và là nơi hình thành cộng đồng kinh doanh. Đặc biệt gần đây các cộng đồng kết hợp giữa ở và làm việc bao gồm yếu tố “Coliving” mang cảm giác cộng đồng nhiều hơn Coworking space từ trước đến nay, đã thu hút được sự chú ý và là 1 trong những đặc trưng văn hóa startup tại Đức.

Sanlt Oberholz

Unicorn Berlin

Ví dụ về cộng đồng độc đáo được hình thành bởi người dân trong thành phố: Holzmarkt và Baumhaus

Hơn nữa, thực tế là có một số cộng đồng trong đó công dân hợp tác để tạo thành một nền văn hóa bền vững độc đáo mà không phụ thuộc vào chính phủ tượng trưng cho sức mạnh nhận thức cộng đồng của công dân Berlin. Nhiều cộng đồng như Holzmarkt và Baumhaus vận dụng chủ nghĩa hòa bình với tinh thần “Give First” vào kinh doanh cũng là bối cảnh ở Berlin. Đây cũng là lí do nhiều người làm việc trong giới startup ở Mỹ bị thu hút bởi Berlin và chuyển đến đó sinh sống.

Holzmarkt

Hầu hết các công trình của Holzmarkt được hình thành theo DIY. Không gian văn phòng, Coworking, studio âm nhạc, công viên, nông trại, trường mẫu giáo, tiệm bánh… đã hình thành nền văn hóa độc đáo.

Câu lạc bộ “Bar25” đã từng được yêu thích cho đến khi đóng cửa vào năm 2009 đã bắt đầu từ việc buộc phải rút lui trong sự phát triển đô thị của thành phố Berlin. Thành phố đã cố gắng tiến hành xây dựng trung tâm thương mại quy mô lớn “Media Spray” ở khu vực này nhưng những người dân tại đây muốn ưu tiên quang cảnh bên bờ hồ và bầu không khí của một thành phố văn hóa đã thể hiện sự phản đối đối với việc xây dựng toàn nhà hiện đại. Để thể hiện sự quan trọng của cộng đồng nuôi dưỡng văn hóa kết nối trực tiếp với cuộc sống của người dân, những nhân viên cũ của Bar25 đã hợp tác với Quỹ tổ chức lương hưu của Thụy Sỹ để thuê đất và xây dựng lên cộng đồng Holzmarkt.

Có sự hợp tác của một số nhà đầu tư và có một số vốn nhưng họ không biết cách sử dụng đất trong khi vẫn phải trả phí thuê đất. Vì vậy thời gian đầu họ xây dựng nhà hàng và câu lạc bộ, thường có khoảng 2000 người tập trung tại đây vào cuối tuần. Họ bắt đầu với Beach bar và Record Studio làm từ vật liệu tái chế và dần dần có thu nhập từ đó, đồng thời cũng hình thành cộng đồng bền vững. Việc xây dựng và vận hành các tòa nhà nhận được sự hợp tác từ những người có nền tảng từ tất cả các lĩnh vực như nhiếp ảnh gia, kiến trúc sư, người tổ chức tiệc, đầu bếp, tin tặc…

Sau khi bắt đầu kinh doanh, các thành viên sáng lập vẫn quán triệt tinh thần xây dựng một nền văn hóa độc đáo chứ không phải vì tiền. Lợi nhuận thu được từ nhà hàng đặc biệt là từ doanh thu bán bia rất chạy tại các bữa tiệc hay việc cho thuê studio thu âm, thuê văn phòng.. được sử dụng để tái đầu tư trường mẫu giáo hay studio âm nhạc. Vào thời điểm tháng 7 năm 2019 khi tác giả ghé thăm, cộng đồng này đã phát triển với 80 doanh nghiệp tại văn phòng này và có 33 học sinh đang theo học tại trường mẫu giáo.

Hiện nay họ vẫn đang đối đầu với phía chính phủ, tình hình căng thẳng vẫn tiếp tục như có khả năng sẽ không thể xin được giấy phép xây dựng cho tòa nhà trong tương lai.

Quang cảnh Holzmarkt

Baumhaus

Baumhaus được thành lập bởi Scott – kỹ sư kiêm Designer xuất thân từ New York – Mỹ và Karen đến từ Đức. Họ chia sẻ tất cả những điều mà người dân ở đây mong muốn đạt được và giữa các thành viên sẽ trao đổi kiến thức, kinh nghiệm và tài nguyên cần thiết để thực hiện. Toàn bộ phần nội thất của tòa nhà này được chính các thành viên làm nên như để tượng trưng cho điều đó.

Theo Scott, hiện nay Mô hình thống trị (Domination Paradigm) yêu cầu việc đứng trên người khác nhưng xã hội tạo ra người chiến thắng và người thua cuộc thường làm nảy sinh cảm giác không cân bằng. Việc xây dựng xã hội Mô hình cân bằng (Balance Paradigm) với môi trường đạt được sự cân bằng, xóa đi cảm giác không cân bằng, không chỉ tạo ra 1 phần người chiến thắng chính là xứ mệnh của cộng đồng này. Lí do mà ông chuyển từ New York đến Berlin là vì đã quá mệt mỏi với suy nghĩ theo chủ nghĩa tư bản mạnh mẽ tại Mỹ.

Tại đây, mọi người chia sẻ kiến thức và tổ chức workshop nhằm giải quyết các vấn đề mà họ đang gặp phải. Tuy nhiên, họ không tổ chức các hội thảo về tư duy thiết kế. Karen đã chia sẻ rằng đây không phải là nơi mọi người học hỏi phương pháp mà là để giải quyết các vấn đề của con người. Các hội thảo như tư duy thiết kế rất hữu ích cho việc đưa ra các ý tưởng về phương pháp giải quyết vấn đề nhưng trên thực tế nó không nằm trong các giai đoạn thực hiện. Cô cũng chia sẻ rằng giá trị tập trung tại Baumhaus là muốn tập trung vào việc mang lại kết quả thay đổi xã hội.

Nguồn thu nhập chính của Baumhaus là cho thuê không gian, làm các buổi trao đổi và nghiệp vụ tư vấn thiết kế của Scott. Họ không cố định giá cho các dịch vụ đó mà sẽ chia các khoảng giá riêng để khách hàng có thể lựa chọn. Cơ chế nhận vốn đầu tư kinh doanh theo tâm lí của khách hàng cũng là đặc trưng của tinh thần “cho đi” – trung tâm của cộng đồng này. Bên cạnh đó, họ hỗ trợ miến phí cho các nhóm không có kinh phí và luôn giúp đỡ tận tình.

Scott (bên trái) và bảng tập hợp nhu cầu từ các thành viên đặt trong Baumhaus (phải)

Như các ví dụ nêu ra ở đây, tâm thế chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của bản thân đối với cộng đồng của các thành viên với trung tâm là chủ nghĩa hòa bình tại Berlin, đã trở thành nền tảng.

Tinh thần nằm trong chính những người dân Berlin

Người dân thành phố Berlin xây dựng cộng đồng độc lập, giữ ý kiến cá nhân đến mức bị nói rằng ngoan cố và hình thành một nền văn hóa cũng do ảnh hưởng của lịch sử Berlin.

Trong lịch sử, họ thường bị ảnh hưởng bởi các điều kiện chính trị và họ có một nhận thức chung rằng không nên hoàn toàn tin tưởng vào chính phủ, và bản thân mình đúng dù ý kiến đó thuộc phe thiểu số. Vì vậy họ hành động tích cực như vậy đối với chính phủ. Nói cách khác, họ đã chuẩn bị một môi trường tập hợp những người có tư tưởng đặt câu hỏi đối với những vấn đề hiện hữu và dẫn đến sự đổi mới.

Cộng đồng mang tính đổi mới của Berlin có khả năng thực hiện cao. Vì vậy, phương châm hành động một cách cẩn thận và bí quyết thực sự quan trọng là gì? Trong phần thứ hai của bài viết, chúng tôi sẽ thảo luận về những phát hiện từ các cuộc phỏng vấn với hai cơ sở Coworking được đánh giá cao về sức mạnh cộng đồng ở Berlin.

Recommended